Page 15 of 16
Ազգային շահին հետամուտ արտաքին քաղաքականություն
Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը պետք է բխի հետեւյալ սկզբունքներից.
- արտաքին քաղաքականության նվաճումները փոխպայմանավորված են Հայաստան պետության լիարժեք ինքնիշխանությամբ ու ինքնաբավությամբ, անխոցելի ժողովրդավարությամբ ու մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ,
- կենսագործունեության բոլոր ոլորտները` տնտեսությունը, մշակույթը, գիտությունը, կրթությունը, բանիմաց ու կարող անհատը ոչ միայն ավելացնում են երկրի մրցունակությունն արտաքին քաղաքականության մեջ, այլեւ դրա իրականացման նոր հարթություններ են ապահովում,
- սերտաճումը միջազգային ու տարածաշրջանային կազմակերպություններին, երկկողմ եւ բազմակողմ հարաբերությունների խորացումն ու սերտ գործընկերությունը, համագործակցության մեխանիզմների լիակատար օգտագործումը,
- գործադիրի կողմից վարվող արտաքին քաղաքականության ճկուն համադրումը գործուն խորհրդարանական, բազմամակարդակ ժողովրդական դիվանագիտության, հասարակական կազմակերպությունների գործունեության, ՀՀ արտաքին քաղաքական նպատակների մասին իրազեկող ու արդյունավետ քարոզչական քաղաքականության հետ:
Արտաքին քաղաքականության ոլորտում մեր հետապնդած նպատակներն են. հակամարտությունների խաղաղ կարգավորում` բարիդրացիության հիման վրա, մրցունակ, ժամանակակից ազգերի ընտանիքում արժանապատիվ դերի ստանձնում, միջազգային կառույցներին սերտաճած եւ բարձր հեղինակություն ունեցող պետության կայացում` հետեւյալ գերակայություններով.
- Արցախի ինքնիշխանության եւ ամբողջականության ճանաչում կամ նրա միացում Հայաստանի Հանրապետությանը` եթե այդպես որոշի Արցախի ժողովուրդը:
- Որպես Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի խաղաղ կարգավորմանը հասնելու գրավական` ԼՂՀ իշխանությունների մասնակցության ապահովում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հովանու ներքո ընթացող բանակցություններին: Հայաստանը ղարաբաղյան խնդրում շահագրգիռ կողմ է` խաղաղ ճանապարհով, հանրորեն ընդունելի տարբերակով խնդրի կարգավորմանը հասնելու, շահախնդիր` Արցախի բնակչության անվտանգության ու ինքնության ապահովման հարցում եւ աջակից` ժողովրդավարության զարգացմանն ու ամրապնդմանը:
- Միջազգային հանրության կողմից Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավական ամրագրում` ապահովելով Արցախի հարցի այնպիսի լուծում, որը կերաշխավորի ապահով եւ հուսալի ցամաքային սահման ՀՀ-ի հետ, չի խախտի ՀՀ ինքնիշխանությունը սեփական տարածքների նկատմամբ, իսկ ԼՂՀ-ն ինքնուրույն կմշակի ու իրականացնի իր ներքին եւ արտաքին քաղաքականությունը, ինքնուրույն կմասնակցի Հարավային Կովկասի ընդհանուր անվտանգության համակարգերին:
- Բարիդրացիական հարաբերությունների հաստատում հարեւանների հետ: Այս համատեքստում` հարկ է ԱԺ օրակարգից ետ կանչել եւ վերանայել 2009թ. հոկտեմբերի 9-ին Շվեյցարիայի միջնորդությամբ ստորագրված հայ-թուրքական արձանագրությունները: Թուրքիայի ձեռնարկած թշնամական գործողությանը վերջ տալու եւ սահմանի բացմամբ Հայաստանի շրջափակումը վերացնելու պահանջի առաջքաշում: Կողմերի համար լավագույն տարբերակն առանց նախապայմանների դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու մասին արձանագրության ստորագրումն է: Հայ-թուրքական հաշտեցումը նաեւ ենթադրում է պատմական ու ժամանակակից բաժանարար բոլոր հարցերի ու հարաբերությունների համապարփակ ու համալիր կարգավորում, համամարդկային ու համաեվրոպական արժեքների ամբողջական ընդունում, սեփական ընդհանուր պատմության ճանաչում եւ Ցեղասպանության ու Հայոց մեծ հայրենազրկման հիմնախնդրի լուծում:
- Տարածաշրջանային զարգացումներում Հայաստանի գործուն ներգրավման կարեւորում, համագործակցության ու անվտանգության նախաձեռնությունների կենսակոչմանը, քաղաքական, տնտեսական եւ հաղորդակցական ծրագրերին նրա մասնակցության ապահովում:
- Եվրոպական կառույցների հետ փոխշահավետ գործակցության, փոխըմբռնման ու փոխօգնության բարձր աստիճանի ձեռքբերում եւ երկկողմ հարաբերությունների հաստատում` որպես արտաքին եւ ներքին քաղաքականության հիմնական ու հեռանկարային ուղղություն:
- ԱՊՀ երկրների, ԱՄՆ-ի, Չինաստանի, Արեւելքի հարեւան պետությունների, ինչպես նաեւ մյուս խոշոր երկրների հետ գործընկերային փոխշահավետ համագործակցության խորացում:
- Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության շրջանակներում Հայաստանի ստանձնած պարտավորությունների կատարում եւ, դրան զուգահեռ, ելնելով իր անվտանգության հրամայականից, հայկական բանակի արդիականացում` ՆԱՏՕ-ի չափանիշներով:
- Պահպանելով հանդերձ Ռուսաստանի հետ համագործակցությունը` դրա վերակառուցում փոխադարձ շահերի հարգման հիման վրա: Այդ գործակցության խորապատկերին անընդունելի է «Գույք` պարտքի դիմաց» կամ նման սկզբունքով Հայաստանի տնտեսության ռազմավարական ոլորտների վաճառքը Ռուսաստանին կամ ցանկացած այլ երկրի:
- Վրաստանի հետ հարեւանության վերածում կայուն զարգացող գործընկերության: Երկկողմ, բազմաշերտ համագործակցություն` ազգային անվտանգության գործոն հանդիսացող Ջավախքում առկա ազգային-քաղաքացիական խնդիրների լուծման ճանապարհով:
Առաջնային օրենսդիր եւ գործադիր քայլեր
- Արտաքին քաղաքականության ազգային-պետական համապարփակ հայեցակարգի ընդունում:
- Եվրոպական հարեւանության քաղաքականության շրջանակներում ստորագրված` ԵՄ-Հայաստան Գործողությունների ծրագրի արդյունավետ կենսագործում, «Արեւելյան գործընկերության» շրջանակներում ԵՄ-Հայաստան ասոցացման համաձայնագրի շուրջ բանակցությունների արագ ավարտում, ազատ ու համապարփակ առեւտրի համաձայնագրի եւ այլ բաղադրիչների իրականացում:
- Արցախյան հիմնախնդրի լուծում հակամարտության կողմերի միջազգայնորեն ստանձնած պարտավորության` խաղաղ կարգավորման ճանապարհով, հասարակությունների իրազեկման, ներգրավման ու համաձայնության միջոցով եւ հետեւյալ սկզբունքների հիման վրա.
- հարգել Արցախի ազատության, ինքնորոշման եւ ապագաղութացման իրավունքը` առանց կանխորոշելու նրա միջազգային վերջնական կարգավիճակը,
- ապահովել Լեռնային Ղարաբաղի մասնակցությունը բանակցային գործընթացին,
- Արցախյան հիմնախնդրի լուծման բանակցությունները վարել առանց որեւէ նախապայմանի` հաշվի առնելով խնդրի իրավական եւ քաղաքական հիմքերն ու իրական պայմանները,
- բանակցային գործընթացը վարել միմիայն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձեւաչափում` բացառելով կողմնակալ դիրքորոշում ունեցող որեւէ երկրի մասնակցությունն այդ խմբին,
- միջազգային հանրության հետ մեկտեղ լուծում տալ տարածաշրջանային անվտանգության գրավական հանդիսացող խնդիրներին` դեպի միջազգային հաղորդակցության մայրուղիներ երթուղիների բացմամբ միմյանց կապելով Կասպից ծովը, Ադրբեջանը, Արցախը, Հայաստանը, Նախիջեւանը, Թուրքիան եւ Սեւ ծովը: Հաղորդակցության այդ բոլոր ուղիների գործածությունը համապատասխանեցնել վերահսկողության նույն պայմանակարգին,
- զուգահեռաբար որոշակիացնել Արդարադատության միջազգային դատարանին իրավական հայց ներկայացնելու հնարավորությունները,
- Հայաստանում, Ադրբեջանում եւ Արցախում հաստատել ժողովրդավարություն: Արցախյան հիմնահարցի շուրջ ծագող բազմաբնույթ հարցերի կարգավորումը տալ Թուրքիայի, Հայաստանի, Ադրբեջանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի միջեւ հաղորդակցական, տնտեսական, բարոյաէթիկական, իրավական եւ տարածքային-սահմանային առկախ բոլոր հարցերի լուծմամբ,
- ապահովել իրենց կամ նախնիների բնակավայրեր` Ադրբեջան, Արցախ, Նախիջեւան, Հայաստան, Թուրքիա բոլոր փախստականների ու նրանց ժառանգների վերադարձի արդեն համատարած իրավունքը:
- Առկա բարիդրացիական հարաբերությունների պահպանմամբ Իրանի հետ տնտեսական համագործակցության զարգացում` երկու երկրների տրանսպորտային, էներգետիկ անվտանգությունն ապահովելու նպատակով:
- Սեւծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպությունում եւ տարածաշրջանում բազմաբնույթ նախաձեռնությունների մշակում:
- Խորհրդարանական դիվանագիտության արդյունավորում, միջխորհրդարանական բարեկամական խմբերի առավելագույն արգասավոր աշխատանքի ապահովում:
- ՆԱՏՕ-ի հետ Հայաստանի ստորագրած Անհատական գործընկերության գործողությունների ծրագրի արդյունավետ իրականացում:
- Միջազգային խաղաղարար եւ խաղաղապահ առաքելություններին Հայաստանի մասնակցություն:
- Հանուն գործընկերության, բարիդրացիության, համագործակցության ու հարեւանության ամրապնդման ռազմավարական եւ կարեւոր երկրների հետ երկկողմ հարաբերությունների զարգացում: